Υποβρύχιες διαδρομές στο Παυλοπέτρι Ελαφονήσου!
Την κατάρτιση υποβρύχιων διαδρομών πάνω από τον βυθισμένο προϊστορικό οικισμό στο Παυλοπέτρι Ελαφονήσου, μέσω των οποίων οι κολυμβητές θα περιηγούνται στον υποθαλάσσιο χώρο, προβλέπει το σχέδιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ), που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ). Η καινοτομία του σχεδίου είναι ότι συνδέει την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου με την προστασία και την ανάδειξη του σημαντικού υγροβιότοπου που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, σε μια ενιαία οικοαρχαιολογική διαδρομή.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ, η πρόταση της ΕΕΑ προσβλέπει όχι μόνο στην ανάδειξη του σπουδαίου αρχαιολογικού χώρου και του σπάνιου υγροτόπου της περιοχής, αλλά και στην προβολή της ευρύτερης περιοχής των Βοιών (Νεάπολη) ως τόπου οικοαρχαιολογικών διαδρομών και εναλλακτικού τουρισμού. «Στόχος του σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης είναι η κατάρτιση ενός μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού διαχείρισης των ερευνητικών, περιβαλλοντικών, εκπαιδευτικών και αναπτυξιακών δράσεων», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δέσποινα Κουτσούμπα (καταδυόμενη αρχαιολόγος της ΕΕΑ), η οποία μαζί με τον Κωνσταντίνο Κυπριώτη (καταδυόμενο βιολόγο της ΕΕΑ), σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες από το ΕΛΚΕΘΕ, εκπόνησαν τη μελέτη.
Η κ. Κυπριώτη πρόσθεσε ότι «ένας σχεδιασμός, που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, αλλά και δίχως να στηρίζεται στην προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού αποθέματος και του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής γύρω από τον βυθισμένο οικισμό και της περιοχής Natura 2000, εντός της οποίας βρίσκεται ο κηρυγμένος ενάλιος αρχαιολογικός χώρος. Η συνεργασία που έχουμε ήδη αναπτύξει με τοπικούς φορείς, και με τον Δήμο Ελαφονήσου και την Περιφέρεια Πελοποννήσου, αποτελούν τη βάση για το εγχείρημα».
Ο προϊστορικός οικισμός του Παυλοπετρίου εκτείνεται μεταξύ της ομώνυμης νησίδας και της παραλίας της Πούντας, εκεί όπου κατά την 3η χιλιετία πΧ υπήρχε μια λωρίδα γης που ένωνε τη λακωνική ακτή με τη σημερινή νήσο Ελαφόνησο. Ο οικισμός είναι βυθισμένος ελάχιστα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, γεγονός που τον καθιστά εύκολα επισκέψιμο με μάσκα και βατραχοπέδιλα: Σε βάθος από 1 έως 4 μέτρα σώζεται σε μεγάλη έκταση η κάτοψη της πόλης με δρόμους, κτίρια και εκτεταμένο νεκροταφείο στην ακτή.
Ο σχεδιασμός για
την προστασία της περιοχής
Σύμφωνα
με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι ενέργειες για την προστασία της περιοχής διακρίνονται
σε άμεσες και σε λιγότερο ή περισσότερο μακροπρόθεσμες. Για παράδειγμα,
στις πρώτες περιλαμβάνονται η εφαρμογή της απαγόρευσης των χρήσεων στην
περιοχή (διακοπή παράνομης αλιείας και του ψαροντούφεκου, της
αγκυροβολίας, της παράνομης κατασκήνωσης κλπ.), η απομάκρυνση της
παράνομης στάθμευσης από τον υγροβιότοπο με χωροθέτηση πάρκινγκ έξω από
τα όρια του αρχαιολογικού χώρου, η ύπαρξη χερσαίας σήμανσης με πινακίδες
που θα έχουν από κοινού τη σήμανση απαγορευμένων χρήσεων για τον
αρχαιολογικό χώρο και την περιοχή NATURA 2000, η μέριμνα για την
καθαριότητα του χώρου με την τοποθέτηση κάδων απορριμμάτων ειδικά
σχεδιασμένων για την περιοχή κ.α.
Στις μεσοπρόθεσμες ενέργειες προστασίας προτείνονται η παρακολούθηση και η μελέτη της διάβρωσης και των αλλαγών της ακτογραμμής, καθώς και οι σωστικές δράσεις συντήρησης, στερέωσης και αποκατάστασης των βυθισμένων αρχαιοτήτων και εκείνων που βρίσκονται στην ακτογραμμή, όπου είναι αναγκαίο.
Για την ανάδειξη του Παυλοπετρίου προτείνονται περιπατητικές και κολυμβητικές διαδρομές: ειδικά για τους κολυμβητές, το σχέδιο προβλέπει την τοποθέτηση πινακίδων υποθαλάσσια, που θα βοηθούν τους επισκέπτες να περιηγηθούν στον οικισμό, κολυμπώντας με μάσκα και βατραχοπέδιλα. Προβλέπεται, επίσης, η σύνταξη χαρτών με τα σημεία ενδιαφέροντος της ευρύτερης περιοχής και τις πιθανές πορείες των επισκεπτών σε χερσαίο και ενάλιο χώρο, εκπαιδευτικά προγράμματα γνωριμίας, τακτές εκδηλώσεις-υποβρύχιες ξεναγήσεις για το κοινό, ψηφιακές εφαρμογές, σύνδεση του αρχαιολογικού χώρου με τα ευρήματα στο Μουσείο Νεάπολης και με την έκθεση ενάλιων ευρημάτων της ΕΕΑ στην Πύλο κ.α. Αξιοσημείωτο είναι ότι στη μελέτη λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την περιοχή ωοτοκίας της χελώνας καρέτα-καρέτα (caretta-caretta), που θα πρέπει να καθαρίζεται, να σημαίνεται και να προστατεύεται θεσμικά. Επίσης, ενθαρρύνονται περιβαλλοντικά προγράμματα στην περιοχή, καθώς και η απομάκρυνση χρήσεων που ενοχλούν, όπως beach bar, ομπρέλες και παράκτιος φωτισμός.
Τέλος, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, μετά την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης έγκρισης του σχεδίου διαχείρισης, θα χρειαστούν ειδικές μελέτες για την εφαρμογή του και θα αναζητηθεί χρηματοδότηση.
Η ανάδειξη του Παυλοπετρίου αποτελεί πιλοτικό έργο για την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. Όπως επεσήμανε η προϊσταμένη της ΕΕΑ, Παρή Καλαμαρά, «είναι ένας τρόπος να γίνουν προσιτοί και ευανάγνωστοι στο κοινό των κολυμβητών οι βυθισμένοι παράκτιοι χώροι, κυρίως λιμάνια και οικισμοί. Στόχος μας είναι η ανάδειξη να επεκταθεί και σε άλλους παρόμοιους αρχαιολογικούς χώρους, όπως οι Κεγχρεές, η Κυλλήνη, η Πλύτρα, το Λιμένι κ.α».
Πηγή lakonikos.gr Χρήστος Πετρούλιας
